- наалдамхай биш, амархан хайлдаг тостой
- 6 талтай, шоо хэлбэртэй
- маш нягт, бат бөх - алхаар хэд цохиод ч няцрахгүй
- газрын эрчмийг агуулсан
Шагай - жижиг цул яс нь бог малын ард мөчний үе холбоос учраас тослог чанартай.
Хүнс тэжээлийн нэг шалгуур нь тос агуулсан байдал. Тос нь хоол хүнсийг зөөлөн, илчлэг, гулгамтгай болгодог.
Шагайн тос нь гарын арьсанд наалдсан эсэх нь мэдрэгдэхгүй, зөөлөн, содон үнэргүй, наалдамхай биш гэх мэт шинжээрээ онцгой.
Хонь, ямаа маллан, зээр гөрөөстэй, нүүдлийн ахуй соёлоор амьдардаг улс үндэстэнүүд хэдэн мянган жилийн өмнөөс шагай ясны үнэт тослог шинжийг таньж мэдээд, тоглоом наадам, эд хэрэглэл болгон ашиглаж, өв уламжлан ашиг тусыг хүртэж ирсэн.
Монгол улсын Үндэсний музей, Чингэс хааны музей зэрэгт өнөөгийн Монгол орны газар нутгаас археологи, судалгаагаар олдсон "хонь талдаа тэмдэг, дүрс сийлсэн" шагай ясны үзмэр бий. 3000-4000 жилийн өмнөх тэдгээр шагайн дээрх тэмдэгт, зурлагын дүрс нь 1200 жилийн өмнө амьдарч байсан Их Эзэн Чингэс Төмөрчин хааны тамганд дүрслэгдсэн байсан нь уг гарвал, үүх түүхээ таньж мэдсэнийг харуулдаг.
Шагайгаар 60 гаруй тоглоом тоглодог нь ямар цаг улиралд хэнтэй ямар сэдвээр харилцан яриа өрнүүлж, ямар мэдлэгээ уламжлуулан дамжуулах арга хэрэгсэл болдог байжээ.
Comments