Гэр, түүнтэй холбоотой мэдээлэл, нийтлэл
Торгуудын Сэнчин Гэгээн ханаас Шведийн V Густав ванд бэлэглэсэн зургаан ханатай монгол гэр.
1929 онд судлаач доктор Свен Хедин, хошууч Х. Хаслунд нар Стокхольм хотод энэ гэрийг авчиржээ.
Торгуудын Сэнчин Гэгээн хан (1884-1932) бол Балт (Палт) вангийн хүү, Ниржидмаа гүнжийн ах (эцэг нэгтэй, эх өөртэй) юм. 1932 онд хятадууд Сэнчин Гэгээнийг гэнэдүүлэн хороож, Торгууд аймгийн хүч суларчээ.
Бичсэн: Ulzii Fredriksson
***
Гэрийг орон байр гэх шинж чанарын түвшинд
Гэр нь мод, эсгий, томсон дээс уяа гэсэн байгалийн материалаас бүрдсэн тул халуун хүйтэнд тэсвэртэй, агаар салхи, чийг нэвтэрдэг ач тустай.
***
ХААЛГА, БОСГОТОЙ ХОЛБООТОЙ ЁС
Хүний биеийг дагаж муу болон сайн ад зэтгэр тийрэн, сүнс сүг энергийн хүч үргэлж дагаж явдаг учраас хаалга алдалж босгон дээр гишгэх үед тэр муу зүйлс гэр лүү биеэр дамжиж, дамнан босго давж орж ирдэг гэж үздэг учраас Монголчууд хаалга алдлах, босгон дээр гишгэхийг цээрлэдэг ажээ. Тийм ч учраас МОНГОЛ гэрийн босго өндөр байдаг ба алив зүйлсэд няхуур, босго өндөр хандах хэрэгтэй ч гэж монголчууд ярьцгаадаг. Гэрийн босгон дээр гишгэж болохгүй гэдгийг монгол хүн бүр мэднэ. Харин яг ямар учраас үүнийг цээрлэдгийг тэр бүр мэдэх болов уу?
Монголчууд гэрээ улс орны дайтай зүйрлэж “туурга тусгаар улс” хэмээн ярьдаг байсан. Босгыг гэр-улсын хил зааг гэдэг тул гишгэж бус алхаж гарахыг сургадаг. Иймд тухайн айл, туурга тусгаар улсыг хүндэтгэж босгон дээр гишгэдэггүй учиртай.
Мөн монголчууд гэрийн хаалгыг урд зүгт харуулж барьдаг нь ёс заншил гэхээс илүү амьдралын ухаан, арга логик юм. Манай орон жилийн дөрвөн улиралд баруун хойноос салхилдаг тул бороо, шороо, цас, жавраас сэргийлж гэрийн хаалгыг салхины чиг дагуулан ингэж барьдаг ажээ.
“ИХ ЗАСАГ” хуулийн үндсэн суурь болох тэнгэрийн хуулинд "гэр лүү орохдоо босгон дээр гишгэж болохгүй" гэсэн байдаг. Хэрвээ хэн нэг хүн удирдагчынхаа өргөөний үүд босгыг санаатайгаар гишгэсэн байвал алагдан шийтгэгдэх аюултай... гэх мэт гэрийн үүд хаалганы тухай дурдсан байна. Тиймээс Чингисийн үеэс одоог хүртэл гэрийн босгон дээр гишгиж, хаалга алдалж зогсохыг хориглодог.
Comments