 |
| Америк залуу Монголд аялж байхдаа морин хуурын анхны хичээл сургалтаа авсан байдаг |
 |
| сургалтын морин хуур, дотортой лидрин уут худалдаж авсан баримт 2010 он |
2018 оны 6-8-р сард гэргий бид хоёр #ШагайтайҮүргэвч аяллаар Беларус улс руу явахдаа Морин хуурын сургалтаа дахин эхэлж, хөгжмөө сурсан байхаар тэмүүлж, сурсан тэмдэглэлээ энд бичсэн.
Хүмүүсийн харилцаанд дуу хөгжим нь эерэг уур амьсгалыг бий болгодог болохыг гитар, бусад хөгжмийн зэмсэгтэйгээ аялж байгаа гадаадын аялагчдаас мэдэрч, бид өөрсдөө Морин хуур хөгжмөө үүрээд аялах, Цагаан сараар ах дүүсдээ золгон очиж хуураа эгшиглүүлэх хүсэл зорилго үүссэн.
Хэрвээ таны үр хүүхэд, ач зээ морин хуур тоглож сурахыг хүсвэл заавал та дэмжээрэй, сургалтын Морин хуур авч өгч, хууранд нь уут оёж өгч, орой бүхэн хуураа давтахыг нь зөвшөөрч, зурагт, гар утсаа унтраагаарай.
Морин хуурын багшийнх нь заасан, давтаарай гэсэн бүхнийг нь давтуулаарай. 1-2 сар, бүр 3 сарын дараа танай гэр бүл морин хуур хөгжмийн аялгууг шимтэн сонсож, баярлаж ухаардаг болно.
Яруу төгс сурууштай нь Яриа, дуу, хөгжим гурав
Эгшин бүрийд цэгнүүштэй нь Бие, хэл, сэтгэл гурав
Эгнэгт тордож явууштай нь Билэг, ухаан, чадал гурав гэж та сонссон байх, би анзаардаггүй байсан энэ сургаалиа Морин хуур хөгжим сонсдог болсноос хойш итгэж биширч, амьдралын хэв маягтаа шингээхийг хүсэж, тэмүүлсэн.
1-р хичээл
Морин хуурын 1-р утсан дээр татах, түлхэх, мөн 2-р утсан дээр татах, түлхэх дасгалыг хийлээ. Би 2 утсан дээр татах, түлхэх дасгалыг хийсэн. Энэ дасгалыг хийхдээ аль болох нэг байрлалд, мөн царны хүрээгээ хавируулахгүй байх, мөн зүүн гарын эрхий хуруугаар хуураа тулж сурах
Морин хууран дээр төгөлдөр хуурын бүх нотыг тоглож болно.
- Булигаар хүрэн цүнх ардын дууны 7 таталт түлхэлтийг (3 нотоор) 2 хэсэгт тоглож сурсан
12-3-4-5-67, 12-3-4-5-67 (до до - )
(долоовор долоовор, чигчий, ядам, долоовор, хуруугүй түлх мөн тат)
1-р утас (зүүн) фа, 2-р утас (баруун)
Бүх хүн морин хуурыг сурч чадна, чадахгүй хүн гэж байдаггүй. Сургалтын төлбөрөө төлөхдөө морин хуур хөгжим дээр дуу, ая тоглож сурсан байна гэж хүссэн байдаг учир цаг алдалгүй цөөн ноттой аяыг зааж эхэлдэг. Давтлага муу хийж ирсэн бол 3 дахь сургалт дээр аав ээжийг ирүүлж, зөвлөж, хүүхдээ дэмжихийг, шалгаж байхыг хүсдэг. Мэргэжлийн багш гэдэг нь сургалтын явцад нот хараад тоглодог болгох, сургалтыг үр дүнтэй байлгахыг удирдаж чаддаг.
Нэг дуу тоглохыг зааж, хэд хэд давтуулсны дараа, өөр хөнгөн сонирхолтой ая тоглож, мартагнуулаад, заасаныг санаж давтаарай гэхлээр хүний тархи илүү сайн ажилладаг юм байна.
Хөгжмийн нот хэцүү юм шиг санагддаг байх, гэтэл до-ре-ми-фа-соль-ля-си-до гэсэн 8 нотонд бүх зүйл багтаж байгаа.
1-р утсан дээр 6 дах нотыг тэмдэглэж өгөөд,
- Манай говьд зочлоорой гэдэг дууны нотоос 14 таталт заалгалаа.
1.2-3.4-5.6.7-8.9.10-11-12.13.14
чигчий2 - ядам2 - долоовор3 - ядам3 -чигчий-долоовор3
- 1-р утсаа хурдан татаж тавиад, хурдан таталт хийгээд, 2-р утсаа хурдан татаж тавиад, хурдан таталт хийх дасгалыг зааж өгч, давтаж ирэх боллоо.
Морин хуур тоглож сурах, мөн морин хуур хийх хүсэлтэй базыгаа дагуулж очиж багштай танилцууллаа.
Ямааны арьсан ширэн цартай хуураар Монгол ардын дуу, аялгуу маш сайхан сонсголонтой тоглогддог гэнэ. Ширэн цартай хуурын аялгуу алсад, холоос сонсогддог гэнэ.
Дээр үед морин хуурын царны ар талыг оросын панераар хийдэг байсан гэнэ. Одоо бол нүүрэн талыг нь зөөлөн мод, ар талыг нь хатуу модоор хийж тод чанга дуутай болдог гэнэ.
Морин хуурын чихийг хатуу мод, хусаар хийж барих нь сайн бас элэгдэх нь бага байдаг гэнэ.
Хуурын утас нь сатурк тул семчокийг адууны сүүлээр хийвэл давирхай нь адууны сүүлэнд шингээд сайн байдаг гэнэ, тэгэхгүй 2-уулаа сатурк байвал давирхай нь утсандаа тогтохгүй үсрээд байдаг гэнэ.
Хуурын утсыг эрчилдэггүй, бүр самнаж байгаад орооцолдоогүйгээр хийж байж аялгуу сайн гардаг юм байна.
Гэртээ давтах:
- 1-р утсанд богино татаад, дахиад богино татаад шууд богино түлхэнэ
- Булигаар хүрэн цүнх дууны үргэлжлэл: долоовор хуруун дээр татаад, мөн энэ хуруун дээрээ түлхэхдээ, түлхэхийн дундаас нь ядам хуруу, чигчий хуруугаар татаад, ядам хуруун дээр түлхэхдээ дундаас нь долоовор хуруунд түлхэлтээ гүйцээж, хуруугүйгээр татаж, мөн түлхэнэ
Багш семчокоо авч үлдлээ.
Дашрамд
- Итали залуус Морин хуурын домгийг видео болгож байсан.
- Америк залуу ТЭДхУлаанбаатар 2017 дээр Морин хуур, ардын хөг аялгууг ойлготол тайлбарласан
1) 2 утсан дээрээ 1 урт татах, 2 богино түлх, татах
2) Алтайн магтаал
2-р утсанд
- долоовор хуруугаар татаж эхлээд, дундаас нь хуруугаа авч таталтаа дуусгана
- ядам хуруугаар татаж эхлээд, дундаас нь хуруугаа авч таталтаа дуусгана
Youtube-эс хайж үзэж байгаа хичээл
Багш СГЗ, ерөөлч, магтаалч Ц.Цэрэндорж, шавь Г.Цэрэнбал
Орос дууны төгсгөлийн хэсгийг заалгалаа.
- хуруугаа хурдан хөдөлгөх
- аяыг хүнд сонсгож
Хүн сонсож хийх өөр, харж хийх өөр
Хараагүй хүний бүх мэдрэмж нь хараатай юм шиг ажиллаж байна
Одоо амилуул, хуруугаа автомат болго
Цээжлэх нэг өөр, олон удаа давт, аялгуундаа дурлах, гоё тоглоод ирэхээр өөрийн эрхгүй тоглоод ирнэ
Дуу гэдэг чинь аялгуун дээр үгийг нь хэлж байх ёстой
Аялгуу мөртлөө үг хэлээд байгаа биз "Мөнхийн ус нь байдаг бол"
Ингэж өөртөө шингээж, аялгуундаа дурлана
Энэ үгийг хуураар хэлэх гээд байна шүү дээ
Буриад дууны үргэлжлэл
- 2-р утасны 3-р нот дээрх ая 1-р утасны хоосон тоглох аятай ижил байх
Морин хуурын багштай танилцсан уу
Эгшин бүрийд цэгнүүштэй нь Бие, хэл, сэтгэл гурав
Эгнэгт тордож явууштай нь Билэг, ухаан, чадал гурав гэж та сонссон байх, би анзаардаггүй байсан энэ сургаалиа Морин хуур хөгжим сонсдог болсноос хойш итгэж биширч, амьдралын хэв маягтаа шингээхийг хүсэж, тэмүүлсэн.
2018.04.20 Баасан Морин хуурын 1-р хичээл
Утсаар урьдчилан ярьсаны дагуу багштайгаа очиж уулзлаа. 7 хоногт 2 удаа, Лхагва, Баасан гаригт орой 19-20 цагт суралцахаар боллоо.1-р хичээл
Морин хуурын 1-р утсан дээр татах, түлхэх, мөн 2-р утсан дээр татах, түлхэх дасгалыг хийлээ. Би 2 утсан дээр татах, түлхэх дасгалыг хийсэн. Энэ дасгалыг хийхдээ аль болох нэг байрлалд, мөн царны хүрээгээ хавируулахгүй байх, мөн зүүн гарын эрхий хуруугаар хуураа тулж сурах
Морин хууран дээр төгөлдөр хуурын бүх нотыг тоглож болно.
2018.4.25 Лхагва Морин хуурын 2-р хичээл
1-р утсан дээр 5 нот тэмдэглэж зураад,- Булигаар хүрэн цүнх ардын дууны 7 таталт түлхэлтийг (3 нотоор) 2 хэсэгт тоглож сурсан
12-3-4-5-67, 12-3-4-5-67 (до до - )
(долоовор долоовор, чигчий, ядам, долоовор, хуруугүй түлх мөн тат)
1-р утас (зүүн) фа, 2-р утас (баруун)
Бүх хүн морин хуурыг сурч чадна, чадахгүй хүн гэж байдаггүй. Сургалтын төлбөрөө төлөхдөө морин хуур хөгжим дээр дуу, ая тоглож сурсан байна гэж хүссэн байдаг учир цаг алдалгүй цөөн ноттой аяыг зааж эхэлдэг. Давтлага муу хийж ирсэн бол 3 дахь сургалт дээр аав ээжийг ирүүлж, зөвлөж, хүүхдээ дэмжихийг, шалгаж байхыг хүсдэг. Мэргэжлийн багш гэдэг нь сургалтын явцад нот хараад тоглодог болгох, сургалтыг үр дүнтэй байлгахыг удирдаж чаддаг.
Нэг дуу тоглохыг зааж, хэд хэд давтуулсны дараа, өөр хөнгөн сонирхолтой ая тоглож, мартагнуулаад, заасаныг санаж давтаарай гэхлээр хүний тархи илүү сайн ажилладаг юм байна.
Хөгжмийн нот хэцүү юм шиг санагддаг байх, гэтэл до-ре-ми-фа-соль-ля-си-до гэсэн 8 нотонд бүх зүйл багтаж байгаа.
1-р утсан дээр 6 дах нотыг тэмдэглэж өгөөд,
- Манай говьд зочлоорой гэдэг дууны нотоос 14 таталт заалгалаа.
1.2-3.4-5.6.7-8.9.10-11-12.13.14
чигчий2 - ядам2 - долоовор3 - ядам3 -чигчий-долоовор3
- 1-р утсаа хурдан татаж тавиад, хурдан таталт хийгээд, 2-р утсаа хурдан татаж тавиад, хурдан таталт хийх дасгалыг зааж өгч, давтаж ирэх боллоо.
2018.4.27 Баасан Морин хуурын 3 дах хичээл
Ямааны арьсан ширэн цартай хуураар Монгол ардын дуу, аялгуу маш сайхан сонсголонтой тоглогддог гэнэ. Ширэн цартай хуурын аялгуу алсад, холоос сонсогддог гэнэ.
Дээр үед морин хуурын царны ар талыг оросын панераар хийдэг байсан гэнэ. Одоо бол нүүрэн талыг нь зөөлөн мод, ар талыг нь хатуу модоор хийж тод чанга дуутай болдог гэнэ.
Морин хуурын чихийг хатуу мод, хусаар хийж барих нь сайн бас элэгдэх нь бага байдаг гэнэ.
Хуурын утас нь сатурк тул семчокийг адууны сүүлээр хийвэл давирхай нь адууны сүүлэнд шингээд сайн байдаг гэнэ, тэгэхгүй 2-уулаа сатурк байвал давирхай нь утсандаа тогтохгүй үсрээд байдаг гэнэ.
Хуурын утсыг эрчилдэггүй, бүр самнаж байгаад орооцолдоогүйгээр хийж байж аялгуу сайн гардаг юм байна.
Гэртээ давтах:
- 1-р утсанд богино татаад, дахиад богино татаад шууд богино түлхэнэ
- Булигаар хүрэн цүнх дууны үргэлжлэл: долоовор хуруун дээр татаад, мөн энэ хуруун дээрээ түлхэхдээ, түлхэхийн дундаас нь ядам хуруу, чигчий хуруугаар татаад, ядам хуруун дээр түлхэхдээ дундаас нь долоовор хуруунд түлхэлтээ гүйцээж, хуруугүйгээр татаж, мөн түлхэнэ
Багш семчокоо авч үлдлээ.
2018.5.2 Лхагва Морин хуурын 4 дэх хичээл
Дашрамд
- Итали залуус Морин хуурын домгийг видео болгож байсан.
- Америк залуу ТЭДхУлаанбаатар 2017 дээр Морин хуур, ардын хөг аялгууг ойлготол тайлбарласан
2018.5.4 Баасан Морин хуурын 5 дах хичээл
Морин хуурын багш намайг Оросоор аялах учраас гээд Жили у бабуси два весёлых гуся орос дуу зааж өглөө
2018.5.9 Лхагва Морин хуурын 6 дах хичээл
Уржигдар Нарантуул зах гарч, морин хуур хийдэг, мөн давирхайг 5000 төг-р зардаг ах Тулгатай танилцсанаа багшдаа ярив. 997332441) 2 утсан дээрээ 1 урт татах, 2 богино түлх, татах
2) Алтайн магтаал
2-р утсанд
- долоовор хуруугаар татаж эхлээд, дундаас нь хуруугаа авч таталтаа дуусгана
- ядам хуруугаар татаж эхлээд, дундаас нь хуруугаа авч таталтаа дуусгана
2018.5.11 Баасан Морин хуурын 7 дах хичээл
Буянт ухаа нисэх рүү ажил давхцаад, хичээлдээ очиж чадсангүй. Давтлагаа сайн хийе дээ.Youtube-эс хайж үзэж байгаа хичээл
Багш СГЗ, ерөөлч, магтаалч Ц.Цэрэндорж, шавь Г.Цэрэнбал
2018.5.16 Лхагва Морин хуурын 8 дах хичээл
Багшийгаа гэрийнх нь гадаа хүлээж давтлага хийв.Орос дууны төгсгөлийн хэсгийг заалгалаа.
2018.5.18 Баасан Морин хуурын 9 дэх хичээл
Буриад ардын дуу
2018.5.23 Лхагва Морин хуурын 10 дах хичээл
Тоглолт үүсгэж өг, амьтай тоглож өг.- хуруугаа хурдан хөдөлгөх
- аяыг хүнд сонсгож
Хүн сонсож хийх өөр, харж хийх өөр
Хараагүй хүний бүх мэдрэмж нь хараатай юм шиг ажиллаж байна
Одоо амилуул, хуруугаа автомат болго
Цээжлэх нэг өөр, олон удаа давт, аялгуундаа дурлах, гоё тоглоод ирэхээр өөрийн эрхгүй тоглоод ирнэ
Дуу гэдэг чинь аялгуун дээр үгийг нь хэлж байх ёстой
Аялгуу мөртлөө үг хэлээд байгаа биз "Мөнхийн ус нь байдаг бол"
Ингэж өөртөө шингээж, аялгуундаа дурлана
Энэ үгийг хуураар хэлэх гээд байна шүү дээ
Буриад дууны үргэлжлэл
2018.6.15 Баасан Морин хуурын 11 дэх хичээл
Хуураа хөглөх арга- 2-р утасны 3-р нот дээрх ая 1-р утасны хоосон тоглох аятай ижил байх
Морин хуурын багштай танилцсан уу
2019 оны 7-9-р сард Б.Төгөлдөр багшийн Хуур магнай
морин хуурын сургалтыг Бүтээлч урлан Creative Gallery -н сургалтын эко орчинд хөгжүүлж ажилласан.
Гэргий Б.Мөнгөнсоёмбо Морин хуурын сургалтанд 2019.10.11 өдрөөс суралцаж эхэллээ. Морин хуурын багш Б.Төгөлдөрийн харилцах утас 85518973.
Ганцаарчилж, мөн группээр сургалт зохион байгуулдаг, сургалтаа Монголын хүүхдийн ордоны сургалтаас суралцсан арга барил, нотоор заадаг, маш сонсгол сайн энэ багшийн сургалт таалагдлаа.
Монголын радиогийн Өглөөний нэвтрүүлгээс сонссон үг: Хөгжил бол орчуулгагүй хэл.
Монголын радиогийн Өглөөний нэвтрүүлгээс сонссон үг: Хөгжил бол орчуулгагүй хэл.
Морин хуур урлаачтай хамтран ажиллах хүсэлт
Таны урласан морин хуурын зураг, танилцуулгыг би энэ блогтоо нийтлэж танилцуулж, хамтран ажиллая. утас 99861326
Ардын дуугаа дуулж сураарай
Монгол дуу хуур гэж холбоо үгээр ярьдаг нь учиртай. Дуугаа дахин дахин сонсож, аялгуу, дүрслэлийг нь биедээ шингээж, эцэст нь үгийг харж, дуулж сураарай гэж дүү маань надад 2022 оны Бар жилийн сар шинийн өдрүүдэд зөвлөж билээ.
Монгол Ардын Дуу пянзны бичлэг
2024.7.7
Монгол Ур компаниас мастер Морин хуур худалдан авлаа.
Мастер хуур гэдэг нь хөглөгөөтэй, чих болон ишэндээ хатуу хар модон наалттай
Comments